«ՏՄՊՊՀ-Ն ՀՐԱՀԱՆԳ ԵՎ ՊԱՏՎԵՐ ՉԻ ԿԱՏԱՐՈՒՄ»

Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի իրականացրած ստուգումները և բացահայտումները մշտապես ուղեկցվում են հասարակական բուռն արձագանքով: Բացառություն չէր նաև վերջին «գաղտնազերծումը»: Այս և այլ թեմաների շուրջ է մեր զրույցը ԱՐՏԱԿ ՇԱԲՈՅԱՆԻ հետ:

-Տարեվերջին հանձնաժողովը հրապարակեց կաթնամթերքի շուկայում իրականացրած ստուգումների արդյունքները, որոնք, մեղմ ասած, վիճարկեցին համապատասխան ընկերությունները: Այս պահին ի՞նչ փուլում է այդ գործընթացը: Հնարավո՞ր է, որ տվյալ խնդրին նորից անդրադառնա հանձնաժողովը:
-Հանձնաժողովի կողմից իրականացվող վարույթները, բնականաբար, բացասաբար են անդրադառնում տվյալ ընկերության գործարար համբավի վրա, ինչը, թերևս, ավելի խիստ պատիժ է, քան ֆինանսական տուգանքը: Ինչ վերաբերում է Ձեր նշած կաթնամթերքի շուկայում իրականացված վարույթին, նշեմ, որ դրա արդյունքներն ամփոփվել են, և հանձնաժողովը հրապարակել է բոլոր այն փաստաթղթերը, որոնցով հիմնավորվում է ընկերությունների անբարեխիղճ վարքագիծ դրսևորելու փաստը: Խոսքը թե՛ մաքսային, թե՛ օրինախախտ ընկերությունների ներքին շրջանառության փաստաթղթերի մասին է, որոնց մեջ առկա են հանձնաժողովի որոշումները հիմնավորող բավարար ապացույցներ: «Աշտարակ կաթ» ընկերությունն արդեն իսկ պետբյուջե է վճարել տուգանքն ամբողջությամբ, «Մարիաննա» ընկերությունը որոշակի ժամկետ է խնդրել, որի ընթացքում պարտավորվել է վճարել տուգանքը, իսկ «Անի» ընկերությունը վարչական բողոք է ներկայացրել հանձնաժողովին: Քանի որ սննդամթերքի որակի հետ կապված խնդիրներն առաջնահերթ են համարվել գյուղատնտեսության նախարարության Սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության կողմից, ապա հանձնաժողովի կատարած ուսումնասիրության ողջ փաթեթն ուղարկվել է վերոնշյալ պետական գերատեսչություն: Հանձնաժողովը խախտումները բացահայտել է փաստաթղթերի ուսումնասիրության ընթացքում, որից հետո, որպես լրացուցիչ փաստ, սեփական նախաձեռնությամբ կաթնամթերքի որոշ տեսակներ հանձնել է լաբորատոր փորձաքննության, որով էլ հաստատվել են նախապես բացահայտված փաստաթղթային կեղծիքները:
-Ըստ մամուլի հրապարակումների, հիշյալ ընկերություններում խախտումների արձանագրումը զուտ պատրվակ էր, որ Ամանորին կաթնամթերքի հնարավոր թանկացումներ չլինեն: Ձեր գնահատականը:
-Քանի որ ՏՄՊՊՀ-ի առաջնահերթ գործառույթներից մեկը սպառողների շահերի պաշտպանությունն է, ապա հանձնաժողովը որդեգրել է մշտապես բաց և թափանցիկ աշխատելու սկզբունքը։ Յուրաքանչյուր քաղաքացի ցանկացած պահի կարող է անձամբ ներկայանալ հանձնաժողով և ծանոթանալ վարույթի բոլոր փաստաթղթերին ու որոշման հիմքերին: Թեև նորից կրկնեմ. որպես կանոն, նիստերը տեղի են ունենում բաց, իսկ որոշումները կայացվում են հրապարակային: Ինչ վերաբերում է կաթնամթերքի ամանորյան թանկացումներին, տեղեկացնեմ, որ վերոնշյալ շուկայի վարույթն Ամանորի հետ ոչ մի առնչություն չունի, այն հարուցվել է շատ ավելի վաղ և միայն լայնածավալ ուսումնասիրությունից հետո՝ դեկտեմբերի 21-ին, հրապարակվել է հանձնաժողովի որոշումը: Բացի այդ, Ամանորի նախաշեմին նման որոշման կայացումը չէր կարող կաթնամթերքի հնարավոր թանկացումից խուսափելու պատրվակ լինել, այն պարզ պատճառով, որ խիստ ռիսկային որոշում էր և, ճիշտ հակառակը` կարող էր հանգեցնել կտրուկ գնաճի: Խնդիրն այն է, որ տուգանված ընկերություններն արտադրման և իրացման ընդհանուր ծավալներով զբաղեցնում են շուկայի 80 տոկոսից ավելին, իսկ նրանց գործարար համբավին հասցված վնասի պատճառով կարող էր կտրուկ բարձրանալ շուկայում գործող մյուս` համեմատաբար փոքր ծավալներ ունեցող ընկերությունների արտադրանքի պահանջարկը, որից ելնելով էլ, վերջիններս կփորձեին որոշակիորեն բարձրացնել իրենց արտադրանքի գինը: Սակայն հանձնաժողովի խիստ վերահսկողության և կազմակերպված աշխատանքի շնորհիվ նման բան տեղի չունեցավ: Հավելեմ նաև, որ ՏՄՊՊՀ-ն օրենքով տրված լիազորությունների շրջանակում գերիշխող տնտեսավարողներ ունեցող շուկաներում ունի գնաճը զսպելու այլ մեխանիզմներ: Վարույթներն իրականացվում են միայն օրենքի խախտումը վերացնելու, անբարեխիղճ տնտեսավարողներին պատժելու և առողջ մրցակցային միջավայր ստեղծելու նպատակով:
-Հաճախ է տեսակետ հնչում, թե Դուք բարձրաձայնում եք միայն այն ոլորտների խախտումները, որոնց մասին Ձեզ հրահանգել են «վերևից», ասել է՝ վիճարկվում է հանձնաժողովի անկախության հանգամանքը: Որքա՞ն եք «գնահատում» Ձեր անկախությունը:
-Հանձնաժողովը լիովին անկախ է ինչպես տարբեր շուկաների ուսումնասիրության, այնպես էլ որոշումների կայացման հարցում: Բացի սեփական նախաձեռնությամբ ուսումնասիրվող շուկաներից և վեր հանվող հարցերից, հանձնաժողովն առանց բացառության ընթացք է տալիս ու լուծում նաև սպառողների և հասարակական կազմակերպությունների բարձրացրած այն բոլոր խնդիրները, որոնք գտնվում են մեր դաշտում: Նախորդ տարի թեժ գծով, էլեկտրոնային եղանակով սպառողներից ստացված դիմում-բողոքների հիման վրա տասնյակ վարույթներ են հարուցվել: Այս պարագայում, կարծում եմ, խոսք անգամ չի կարող լինել, ինչպես Դուք եք նշում, հրահանգի մասին:
-Հանձնաժողովի գրեթե բոլոր որոշումների հետևում հանրությունը քաղաքական երանգներ է տեսնում: Ավելին, նշվում է, թե Դուք պատվեր եք իրականացնում: Որո՞նք են Ձեր հակափաստարկները:
-Ճիշտն ասած, նման խոսակցություններին լուրջ չեմ վերաբերվում, որովհետև դրանք զուրկ են որևէ իրական հիմքից: Կարծում եմ, հանձնաժողովի անաչառ աշխատանքի արդյունքը սպառողներն անձամբ են զգում, համենայն դեպս, նախորդ տարի ջանք չենք խնայել հասնելու հնարավորինս շատ խնդիրների լուծման: Ամենայն պատասխանատվությամբ ասեմ, որ չկա մեր ոլորտին վերաբերող որևէ խնդիր, որը բարձրացրել է հանրությունը, սակայն հանձնաժողովն այն աչքաթող է արել: Մրցակցությանը խոչընդոտող ցանկացած հարցի արձագանքում ենք, խորությամբ ուսումնասիրում և համապատասխան որոշում կայացնում:
-Պարբերաբար հանձնաժողովը տուգանքներ է սահմանում այս կամ այն խոշոր տնտեսավարող սուբյեկտի հանդեպ, սակայն իրավիճակը դրանից չի շտկվում: Այս առնչությամբ ՏՄՊՊՀ-ն ի՞նչ է փորձում անել:
-Համամիտ չեմ Ձեզ հետ, որ հանձնաժողովի իրականացրած քայլերի արդյունքում շուկայում իրավիճակը չի շտկվում: Անշուշտ, դեռևս կան բազմաթիվ չլուծված խնդիրներ, սակայն փաստ է, որ նախորդ տարի կատարված օրենսդրական փոփոխությունների, ինչպես նաև ռեսուրսների առավել արդյունավետ օգտագործման շնորհիվ 2011-ին բազմաթիվ խնդիրներ լուծվել են: Փորձը ցույց է տալիս, որ երբ բացահայտվում է որևէ իրավախախտում, և տնտեսավարողը պատժի է ենթարկվում, դա շուկայում ունենում է նաև կանխարգելիչ նշանակություն, իսկ մյուսները սովորաբար խուսափում են նման գործելաոճից: ՏՄՊՊՀ-ի գործունեության արդյունավետությունը, կարծում եմ, առավել քան խոսուն է: Ներկայացնեմ ընդամենը մի քանի թվային տվյալ: Եթե 2008 և 2009 թվականներին հանձնաժողովը կայացրել էր տնտեսավարողներին պատասխանատվության ենթարկելու 31-ական որոշում, ապա 2010-ին այդ ցուցանիշը կազմել է 107 որոշում, իսկ 2011-ին` 197: Ինչ վերաբերում է կիրառված ֆինանսական տուգանքներին, ապա նախորդ տարի միայն հակամրցակցային գործողությունների համար տնտեսավարողները տուգանվել են մոտ 351 միլիոն դրամով` 2010-ի 37 միլիոնի, 2009-ի 10 միլիոնի և 2008-ի 9 միլիոնի համեմատ: 2011-ին պետական բյուջե մուծված տուգանքները կազմել են 229 միլիոն դրամ, այն դեպքում, երբ 2010-ին այն եղել է 22, իսկ 2009-ին` ընդամենը 6 մլն դրամ: Հարկ է նկատել, որ, ի տարբերություն նախորդ տարիների, հանձնաժողովի 2010 և 2011 թվականներին կայացված և դատական կարգով բողոքարկված որոշումներից ոչ մեկը վերջնական դատական ակտով անվավեր չի ճանաչվել, ինչը խոսում է կայացված որոշումների հիմնավորվածության մասին:
-Քանի որ 2012-ը նախընտրական տարի է, հնարավո՞ր է՝ հանձնաժողովը առանձնակի ջանասիրությամբ թիրախում պահի հատկապես այն գործարարներին ու կազմակերպությունների սեփականատերերին, որոնք այս կամ այն ազդեցությունը կունենան ընտրական գործընթացների վրա:
-Իր գործունեության ընթացքում հանձնաժողովը տնտեսավարողների հանդեպ տարբերակված մոտեցում երբևիցե չի կիրառել: Մեր կայացրած բոլոր որոշումները հրապարակային են, տեղադրված են մեր պաշտոնական կայքում, և ցանկացած քաղաքացի կարող է ծանոթանալ ու համոզվել, որ դրանք իրավաչափ են ու հիմնավոր: Հանձնաժողովը որևէ առնչություն չունի քաղաքական գործընթացների հետ:
Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ